e-mail: info@chirurgennoordwest.nl


Gipsverbanden

Deze folder geeft u globale informatie over gipsverbanden. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor iedereen weer anders kan zijn. U hebt op de Spoedeisende Hulp afdeling van het ziekenhuis of op de gipskamer een gipsverband gekregen. Deze folder informeert u hoe u hiermee moet omgaan, waar u rekening mee moet houden bij de verwijdering van het gips of kunststofgips, wat u moet doen bij klachten en waar u terecht kunt met vragen.

WAT U MOET WETEN OVER UW GIPSVERBAND

U hebt een gipsverband om uw arm of been gekregen. Een verband van kunststof of gips zorgt ervoor dat de botbreuk in de goede stand blijft staan en dat het beschadigde gewricht en/of de beschadigde pezen rust krijgen. 

Gips is pas na 48 uur volledig hard. De eerste 2 dagen moet u er dus voorzichtig mee zijn. Laat het gips niet op een harde rand rusten, maar op een zachte onderlaag. Circulair kunststofgips is al na 30 minuten volledig hard en kan dus vrijwel direct belast worden (indien toegestaan).

Gips mag niet nat worden. Circulair kunststofgips kan wel tegen water, maar de katoenen kous en watten eronder niet. Bescherm het gips of kunststofgips dus bij het douchen met een plastic zak of een speciale badkous. Een plastic zak kunt u met een pleister waterdicht afplakken op uw huid. Een speciale badkous (of informatie hierover) is verkrijgbaar op de gipskamer. Voor deze badkous moet u betalen (ziektekostenverzekeraars vergoeden dit meestal niet). Douche zo kort mogelijk.

DE PRAKTIJK

Zwelling

Het is belangrijk dat u uw ingegipste arm/been hoog legt:

  • Om te voorkomen dat uw been/arm gaat zwellen.
  • Om te zorgen dat een bestaande zwelling afneemt.

Arm

Draag uw arm in een sling (stoffen band), in een mitella (draagdoek) of leg de arm op een kussentje op uw schoot. Zorg ervoor dat de hand hoger is dan de elleboog. 's Nachts kunt u de sling/mitella afdoen en eventueel de arm op een kussen leggen.

Been

Leg uw been op één of meerdere kussens. Het is belangrijk dat de voet hoger ligt dan de knie en de knie weer hoger dan de heup. 's Nachts kunt u een kussen op of onder uw matras leggen aan het voeteneind. U doet er goed aan om niet te veel te lopen (met uw krukken), omdat het been dan lang naar beneden hangt.

Bewegen

Het is belangrijk dat u oefeningen doet met het ingegipste lichaamsdeel om de bloedsomloop te stimuleren, niet ingegipste gewrichten soepel te houden en de spierkracht zo veel mogelijk te behouden.

Probeer de volgende oefeningen enkele malen per dag te doen en minimaal vijf keer achter elkaar.

Arm

  • Maak 3 tellen lang een stevige vuist, strek de vingers vervolgens 3 tellen.
  • Draai rondjes met de schouder: ga in een iets voorovergebogen houding staan en maak een beweging alsof u ouderwets koffie maalt.
  • Als de elleboog niet is ingegipst: strek en buig de elleboog.

Been

  • Trek de tenen naar u toe (richting van uw neus) gedurende 3 tellen, druk ze hierna 3 tellen lang van u af.
  • Zittend: til het gestrekte been gedurende 3 tellen op.
  • Indien de knie niet is ingegipst: buig en strek de knie.

Elleboogkrukken

Een gipsspalk mag u niet belasten: dit gips breekt onder de druk van gewicht. Dit heeft vooral gevolgen voor een beengipsspalk: u mag niet lopen of staan zonder het gebruik van krukken. U krijgt een recept, waarmee u elleboogkrukken kunt lenen bij de kruisvereniging (uitleentijden: zie telefoonboek/gemeentegids). Circulair gips en kunststofgips mag u meestal wel belasten. U krijgt hierover instructies mee (afhankelijk van uw letsel).

Loopgips

Als u loopgips hebt, zorgt u dan dat u met het ingegipste been niet gaat slepen. Loopt u net als anders. Omdat u uw enkel niet kunt gebruiken, moet u met kleine stapjes lopen. Onder het loopgips is in het algemeen een zool bevestigd, die u kunt losmaken wanneer u naar bed gaat. Deze zool is vaak dikker dan de zool van uw schoenen. Om te zorgen dat u hiervan bij het lopen geen last hebt, kunt u aan het niet ingegipste been een schoen dragen met een zool of hak van vergelijkbare dikte of hoogte. Bij een loopgipsverband moet u uw been ondersteunen als u zit. Dit kunt u doen door uw been bijvoorbeeld op een krukje te leggen. Dit voorkomt zwelling van uw been en voet.

Jeuk en huidbeschadiging

Niet iedereen krijgt last van jeuk. Jeuk wordt meestal veroorzaakt door vocht tussen de huid en het gipsverband (zoals transpiratie en nat worden). Als u last krijgt van jeuk, kunt u dit bestrijden door droog te föhnen tussen de huid en het gipsverband (niet te warm in verband met verbranding). Gebruik in elk geval geen scherpe voorwerpen zoals een breinaald om de jeuk te bestrijden. Dit kan ernstige huidbeschadigingen veroorzaken. Huidbeschadigingen kunnen ook ontstaan door kleine voorwerpen die tussen het gips en uw huid terecht komen. Vooral kleine kinderen hebben de neiging speeltjes in het gips te verstoppen.

WANNEER CONTACT OPNEMEN?

Neemt u telefonisch contact op als, ondanks het hoog leggen of houden van uw been of arm:

  • Uw vingers of tenen gaan tintelen, dik worden, of paars-blauw verkleuren.
  • U uw vingers of tenen niet of nauwelijks kunt bewegen.
  • Het gipsverband pijn veroorzaakt of knelt (pijn op de plaats van de breuk is meestal niet verontrustend).
  • Uw gips gebroken is. In geval van een loopgips mag u het gips dan niet meer belasten.
  • Uw gips nat en slap geworden is.

VERWIJDEREN

Als u naar het ziekenhuis komt om een onderbeensgipsspalk (vanwege enkelbandletsel) te laten verwijderen raden wij u aan een veterschoen of andere stevige schoen mee te nemen. Als u enkeltape krijgt, mag u namelijk weer gaan lopen. Als u een armspalk heeft, neem dan een mitella mee. Bij het verwijderen van circulair gips of kunststofgips is het belangrijk dat u uw mitella/sling of elleboogkrukken meeneemt. De kans is groot dat uw spieren en gewrichten stijf zijn geworden, omdat u ze een tijdlang niet hebt gebruikt. U zult de mitella/sling of krukken
waarschijnlijk weer even nodig hebben, ook al maakte u er de laatste tijd geen gebruik meer van. 

THUIS

Kort na het verwijderen van circulair gips of kunststofgips zullen het been en de voet een neiging tot zwellen hebben. Voor de arm geldt dit in mindere mate. Als een zwelling ontstaat, neemt deze in de loop van de dag toe en is 's avonds het ergst. Dit is niet verontrustend, de zwelling verdwijnt langzamerhand spontaan. U kunt de klachten verminderen door het been of de arm niet te veel te belasten en hoger te leggen of overdag een elastische kous te dragen ('s nachts afdoen).

Terug naar begin van de tekst